(…)
- Ποια στοιχεία μας έφεραν στο οικονομικό αδιέξοδο; Ιδεολογικά; Ηθικά;
«Προϋπήρξαν αυτά. Υπήρχε και κρίση δημιουργικότητας τα τελευταία 25 χρόνια. Ποιος προήγε τη δουλειά του; Ποιος σκέφτηκε να είναι ανταγωνιστικός με άλλους ανά τον κόσμο;».
- Ποια στοιχεία μας έφεραν στο οικονομικό αδιέξοδο; Ιδεολογικά; Ηθικά;
«Προϋπήρξαν αυτά. Υπήρχε και κρίση δημιουργικότητας τα τελευταία 25 χρόνια. Ποιος προήγε τη δουλειά του; Ποιος σκέφτηκε να είναι ανταγωνιστικός με άλλους ανά τον κόσμο;».
- Τι κατέρρευσε;
«Η άμιλλα. Από το 1970 και μετά δεν έκανες δουλειά αν δεν συνδιαλεγόσουν με τις τριάντα οικογένειες που έλεγχαν τις επιχειρήσεις. Το δεύτερο είναι ότι δημιουργήθηκε ένα ιδιότυπο παρακράτος, αποτελούμενο από ανθρώπους που συναλλάσσονταν με το Δημόσιο και από κρατικούς υπαλλήλους που ήταν πρόθυμοι να ενισχύσουν τη συναλλαγή, διαφθείροντας και διαφθειρόμενοι».
- Και η γενεσιουργός αιτία της καταστροφής;
«Οτι δεν παράγουμε τίποτε. Χρόνια, με βάση τις επιδοτήσεις, παρήγαμε προϊόντα πολλά από τα οποία ήταν προς καταστροφή και επιδοτούνταν ακριβώς για να αλλάξουν οι καλλιέργειες. Εμείς τα είχαμε για να πάρουμε την επιδότηση. Εχει ηθική βάση όταν δεν παράγεις τροφή και δεν διαχειρίζεσαι τη γη σου, τα ύδατά σου. Σε διαλύει ηθικά. Πάνω σ’ αυτά προβληματίζονται ακόμα κι όσοι δεν θα μπουν ποτέ σε κρίση. Νομίζω όμως ότι θα μας συμπαρασύρει κι εμάς αυτό το παγκόσμιο κλίμα με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, και άλλα πολλά».
- Πώς νιώθετε;
«Πολύ συγκρατημένος και απαισιόδοξος. Υπό οικονομική επιτήρηση έχεις μειωμένη εθνική κυριαρχία. Η οποία μπορεί να φέρει άνοδο ακραίων ιδεολογικών δυνάμεων, διαφορετικών εκφάνσεων. Μια μορφή είναι ο πόλεμος, η άλλη είναι να σκοτωνόμαστε μεταξύ μας. Στη διαδήλωση με τους τρεις νεκρούς κάποιοι θεώρησαν ότι ήθελαν να και τα ‘παθαν επειδή δούλευαν. Απαράδεκτο. Σε αυτά τα πλαίσια βλέπω και τη “Σέχτα” αλλά και τη μορφή που είχε πάρει η Αστυνομία, ακόμα κι επί Χρυσοχοϊδη. Είχε πλέον φτάσει το πράγμα σε μία σύγκρουση συμμοριών. Μίσος αμοιβαίο».
- Αυτή η εξαθλίωση πού ανάγεται; Πού κόπηκε το νήμα;
«Νομίζω στην άλωση του Μεσολογγίου. Ηταν μια συμβολική μάχη κατά την οποία η Επανάσταση ηττήθηκε. Και από μια ιστορική συγκυρία ιδρύθηκε το κράτος, επειδή στο Ναβαρίνο οι σύμμαχοι βύθισαν τον τουρκικό στόλο. Από τότε ό,τι ακολούθησε, βασιλιάδες κ.λπ., μας οδήγησε σε μια κατάσταση μειωμένης αυτοεκτίμησης και εμπιστοσύνης στις δυνάμεις μας, με εξάρσεις έπαρσης και αίσθηση μοναδικότητας ότι είμαστε οι γεννήτορες της δημοκρατίας. Οικειοποιηθήκαμε, με δεσμούς αίματος, τους φιλοσόφους και την τέχνη. Υπήρξε βέβαια στον Μεσοπόλεμο και μια γενιά καλλιτεχνών και λογοτεχνών και νωρίτερα μια γενιά αστών και ευεργετών που προσπάθησαν να φτιάξουν έναν χαρακτήρα σε αυτό το πράγμα. Αλλά ιδεολογικά ηττήθηκαν». (…)
«Η άμιλλα. Από το 1970 και μετά δεν έκανες δουλειά αν δεν συνδιαλεγόσουν με τις τριάντα οικογένειες που έλεγχαν τις επιχειρήσεις. Το δεύτερο είναι ότι δημιουργήθηκε ένα ιδιότυπο παρακράτος, αποτελούμενο από ανθρώπους που συναλλάσσονταν με το Δημόσιο και από κρατικούς υπαλλήλους που ήταν πρόθυμοι να ενισχύσουν τη συναλλαγή, διαφθείροντας και διαφθειρόμενοι».
- Και η γενεσιουργός αιτία της καταστροφής;
«Οτι δεν παράγουμε τίποτε. Χρόνια, με βάση τις επιδοτήσεις, παρήγαμε προϊόντα πολλά από τα οποία ήταν προς καταστροφή και επιδοτούνταν ακριβώς για να αλλάξουν οι καλλιέργειες. Εμείς τα είχαμε για να πάρουμε την επιδότηση. Εχει ηθική βάση όταν δεν παράγεις τροφή και δεν διαχειρίζεσαι τη γη σου, τα ύδατά σου. Σε διαλύει ηθικά. Πάνω σ’ αυτά προβληματίζονται ακόμα κι όσοι δεν θα μπουν ποτέ σε κρίση. Νομίζω όμως ότι θα μας συμπαρασύρει κι εμάς αυτό το παγκόσμιο κλίμα με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, και άλλα πολλά».
- Πώς νιώθετε;
«Πολύ συγκρατημένος και απαισιόδοξος. Υπό οικονομική επιτήρηση έχεις μειωμένη εθνική κυριαρχία. Η οποία μπορεί να φέρει άνοδο ακραίων ιδεολογικών δυνάμεων, διαφορετικών εκφάνσεων. Μια μορφή είναι ο πόλεμος, η άλλη είναι να σκοτωνόμαστε μεταξύ μας. Στη διαδήλωση με τους τρεις νεκρούς κάποιοι θεώρησαν ότι ήθελαν να και τα ‘παθαν επειδή δούλευαν. Απαράδεκτο. Σε αυτά τα πλαίσια βλέπω και τη “Σέχτα” αλλά και τη μορφή που είχε πάρει η Αστυνομία, ακόμα κι επί Χρυσοχοϊδη. Είχε πλέον φτάσει το πράγμα σε μία σύγκρουση συμμοριών. Μίσος αμοιβαίο».
- Αυτή η εξαθλίωση πού ανάγεται; Πού κόπηκε το νήμα;
«Νομίζω στην άλωση του Μεσολογγίου. Ηταν μια συμβολική μάχη κατά την οποία η Επανάσταση ηττήθηκε. Και από μια ιστορική συγκυρία ιδρύθηκε το κράτος, επειδή στο Ναβαρίνο οι σύμμαχοι βύθισαν τον τουρκικό στόλο. Από τότε ό,τι ακολούθησε, βασιλιάδες κ.λπ., μας οδήγησε σε μια κατάσταση μειωμένης αυτοεκτίμησης και εμπιστοσύνης στις δυνάμεις μας, με εξάρσεις έπαρσης και αίσθηση μοναδικότητας ότι είμαστε οι γεννήτορες της δημοκρατίας. Οικειοποιηθήκαμε, με δεσμούς αίματος, τους φιλοσόφους και την τέχνη. Υπήρξε βέβαια στον Μεσοπόλεμο και μια γενιά καλλιτεχνών και λογοτεχνών και νωρίτερα μια γενιά αστών και ευεργετών που προσπάθησαν να φτιάξουν έναν χαρακτήρα σε αυτό το πράγμα. Αλλά ιδεολογικά ηττήθηκαν». (…)
Αντώνης Καφετζόπουλος
"ΤΟ ΒΗΜΑ"
25 Ιουλίου 2010
