- Θα ήθελα να ξεκινήσουμε με την προβληματική κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει τελευταία ο επιχειρηματικός κόσμος…
«Η δική μου σκέψη εστιάζεται πάντα στο τι δημιουργεί ένα πρόβλημα και όχι στο ποιο είναι το πρόβλημα. Αν λοιπόν κάποιοι άνθρωποι σοβαρολογούν ότι θέλουν να λύσουν το πρόβλημα, πρέπει να φροντίσουν να εξαντλήσουν την ανάλυσή τους στο τι το δημιουργεί, να δεχτούν ότι υπάρχει και τότε να προχωρήσουν στην επίλυσή του. Δυστυχώς, στην ελληνική κοινωνία μέσα από δηλώσεις διαφόρων αντιλαμβάνεται εύκολα κανείς ότι το πρόβλημα δεν έχει γίνει καν αντιληπτό».
- Θέλετε να πείτε ότι ο Ελληνας πιστεύει ακόμη στο «λεφτά υπάρχουν»;«Από τη στιγμή που οι λύσεις τις οποίες προτείνει έχουν να κάνουν με λεφτά, τότε μάλλον δεν έχει κατανοήσει το μέγεθος του προβλήματος. Και δεν μιλάω μόνο για τους πολιτικούς, αλλά για όλους τους κοινωνικούς φορείς. Λεφτά δεν υπάρχουν και εφόσον δεν υπάρχουν, όλες οι λύσεις που προτείνονται έως τώρα είναι θεωρητικές. Εμείς, όσον αφορά στην επιτυχία Jumbo, είμαστε πρακτικοί άνθρωποι, βλέπουμε τα προβλήματα και προτείνουμε ρεαλιστικές λύσεις. Το ελληνικό “γίγνεσθαι”, λοιπόν, θα πρέπει να δρομολογήσει σιγά-σιγά κάτι αντίστοιχο. Αν δεν το κάνει, όλο το σημερινό υγιές κομμάτι που έχει απομείνει θα νοσήσει πολύ σοβαρά».
- Εννοείτε ότι ο ιδιωτικός τομέας οδεύει προς πτώχευση ανάλογη με εκείνη του Δημοσίου;
«Ακριβώς. Η αίσθηση μου είναι ότι αυτή τη στιγμή δεν έχει γίνει κατανοητό ότι σύντομα ένα κομμάτι του ιδιωτικού τομέα θα αρχίσει να υποχωρεί δημιουργώντας πολλαπλάσιο πρόβλημα σε σχέση με αυτό που αντιμετωπίζουμε σήμερα με τη λεγόμενη “πτώχευση” του δημόσιου τομέα. Το ζούμε καθημερινά και απορώ που δεν αντιλαμβανόμαστε ότι αυτό το φαινόμενο είναι συστημικό. Πολύ σύντομα θα δούμε να πτωχεύουν επιχειρήσεις του λιανικού τομέα για τις οποίες πριν ένα-δύο χρόνια ένα τέτοιο ενδεχόμενο ήταν αδιανόητο. Το λυπηρό είναι ότι αυτή τη στιγμή που μιλάμε δεν το πιστεύει κανείς, θεωρώντας την πτώχευση υγιών επιχειρήσεων απλή κινδυνολογία».
«Ακριβώς. Η αίσθηση μου είναι ότι αυτή τη στιγμή δεν έχει γίνει κατανοητό ότι σύντομα ένα κομμάτι του ιδιωτικού τομέα θα αρχίσει να υποχωρεί δημιουργώντας πολλαπλάσιο πρόβλημα σε σχέση με αυτό που αντιμετωπίζουμε σήμερα με τη λεγόμενη “πτώχευση” του δημόσιου τομέα. Το ζούμε καθημερινά και απορώ που δεν αντιλαμβανόμαστε ότι αυτό το φαινόμενο είναι συστημικό. Πολύ σύντομα θα δούμε να πτωχεύουν επιχειρήσεις του λιανικού τομέα για τις οποίες πριν ένα-δύο χρόνια ένα τέτοιο ενδεχόμενο ήταν αδιανόητο. Το λυπηρό είναι ότι αυτή τη στιγμή που μιλάμε δεν το πιστεύει κανείς, θεωρώντας την πτώχευση υγιών επιχειρήσεων απλή κινδυνολογία».
- Πότε πιστεύετε ότι θα ζήσουμε το «κραχ» του ιδιωτικού τομέα;«Πάρα πολύ σύντομα. Η όλη κατάσταση μου θυμίζει το ρητό “ο γάιδαρος του Χότζα πάνω που έμαθε να μην τρώει ψόφησε”! Η πρώτη φάση του να μην τρως μπορεί να έχει ευεργετήματα, αφού αδυνατίζεις και ξοδεύεις λιγότερα, αλλά στη δεύτερη φάση, αν αυτό γίνει μόνιμο, πεθαίνεις… Αυτή είναι η πραγματικότητα και με στεναχωρεί που θα γίνει αντιληπτή όταν ο κόσμος θα αρχίσει να… πεθαίνει».
- Ποια λύση, λοιπόν, θα προτείνατε;«Ειλικρινά λυπάμαι που ο κόσμος νομίζει ότι για να κάνεις κάτι χρειάζονται λεφτά. Εγώ θα μιλήσω για μια λύση χωρίς λεφτά, η οποία εστιάζεται στη βάση μιας σκέψης που λέει: “Μην αναλώνετε τον χρόνο σας στο τι μπορεί να κάνει το κράτος για σας, αλλά τι θα κάνετε εσείς για το κράτος”. Η σκέψη μας πρέπει να αναστραφεί και όλες οι κοινωνικές ομάδες να ανασυγκροτηθούν. Θα σας δώσω ένα παράδειγμα: σήμερα στην Ελλάδα όλοι μιλάνε για ανάπτυξη. Η κοινωνική ομάδα των δικαστών θα πρέπει να μεριμνήσει για την οικονομία. Για να μπορέσει η ανάπτυξη να ξεκινήσει πρέπει να θεσπιστεί και να ενεργοποιηθεί άμεσα ένα εξειδικευμένο τμήμα στο Συμβούλιο της Επικρατείας, στελεχωμένο με ικανούς, ταχύτατους και “ιδεολογικά προσκείμενους” στην ανάπτυξη δικαστές, το οποίο θα εκδικάζει εντός εβδομάδων τις προσφυγές. Μόνο έτσι μπορεί κάποιος να μιλά σοβαρά για ανάπτυξη στην Ελλάδα».
- Τι θα προτείνατε για το κομμάτι της διοίκησης;
«Στο κομμάτι των υπουργείων οι διάφοροι υπουργοί πρέπει να εντοπίσουν τους τομείς συγκριτικού πλεονεκτήματος και να τους ενισχύσουν σε τέτοιο βαθμό ώστε να είναι αθέμιτοι στους ανταγωνιστές μας. Θα σας μιλήσω με ένα παράδειγμα: αν σήμερα διαθέτεις ένα δωμάτιο μέσα στη θάλασσα και το νοικιάσεις, θα πάρεις 100 ευρώ. Αν το δωμάτιό σου βρίσκεται στην παραλία, θα πάρεις 80 ευρώ ενώ αν βρίσκεται 300 μέτρα από την παραλία, θα πάρεις 50 ευρώ. Εμείς, ανοήτως, αυτοπεριοριστήκαμε στο να πουλάμε μόνο δωμάτια των 50 ευρώ, διότι δεν επιτρέπουμε ούτε τη χρήση της παραλίας, ούτε του νερού, ενώ η λογική υπαγορεύει ακριβώς το αντίθετο. Οχι μόνο να μπορείς να χτίσεις μέσα στο νερό, αλλά να μπορείς να κάνεις και λιμανάκι σε κάθε σπίτι, ώστε κάποια στιγμή να διαθέτεις ένα πραγματικά ανταγωνιστικό προϊόν».
«Στο κομμάτι των υπουργείων οι διάφοροι υπουργοί πρέπει να εντοπίσουν τους τομείς συγκριτικού πλεονεκτήματος και να τους ενισχύσουν σε τέτοιο βαθμό ώστε να είναι αθέμιτοι στους ανταγωνιστές μας. Θα σας μιλήσω με ένα παράδειγμα: αν σήμερα διαθέτεις ένα δωμάτιο μέσα στη θάλασσα και το νοικιάσεις, θα πάρεις 100 ευρώ. Αν το δωμάτιό σου βρίσκεται στην παραλία, θα πάρεις 80 ευρώ ενώ αν βρίσκεται 300 μέτρα από την παραλία, θα πάρεις 50 ευρώ. Εμείς, ανοήτως, αυτοπεριοριστήκαμε στο να πουλάμε μόνο δωμάτια των 50 ευρώ, διότι δεν επιτρέπουμε ούτε τη χρήση της παραλίας, ούτε του νερού, ενώ η λογική υπαγορεύει ακριβώς το αντίθετο. Οχι μόνο να μπορείς να χτίσεις μέσα στο νερό, αλλά να μπορείς να κάνεις και λιμανάκι σε κάθε σπίτι, ώστε κάποια στιγμή να διαθέτεις ένα πραγματικά ανταγωνιστικό προϊόν».
- Η τελευταία σας πρόταση φοβάμαι ότι θα προκαλούσε πολλές και σοβαρές αντιδράσεις διαφόρων κοινωνικών φορέων…«Εδώ στην Ελλάδα τα πράγματα έχουν μετονομαστεί. Οταν κάποιος βελτιώνει κάτι το καταστρέφει, ενώ όταν το παραμελεί το προστατεύει. Οι λογικές του τύπου “αυτός που επιλέγει να κάνει κατοικίες μέσα στη θάλασσα με λιμανάκια και εξέδρες στα βράχια καταστρέφει το περιβάλλον, ενώ εκείνος που δεν κάνει τίποτε αφήνοντας τα μπάζα και τα σκουπίδια το προστατεύει” είναι μυθεύματα, και με αυτές τις θέσεις ασφαλώς και δεν θα υπάρξει ανάπτυξη. Αν σήμερα μιλάνε κάποιοι για ανεμογεννήτριες, δεν καταλαβαίνω γιατί να μη γίνει όλη η Μακρόνησος ένα πάρκο ανεμογεννητριών αντί να αποτελεί το νησί των εγκαταλελειμμένων χαλασμάτων. Αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα υπάρχουν περί τα 3.000 ιδιωτικά νησιά. Να δοθούν, λοιπόν, απεριόριστες χρήσεις γης χωρίς δυνατότητα του συστήματος να εκβιάσει και να πουληθούν άμεσα στους ξένους, να έρθουν να επενδύσουν ώστε να δουλέψουν άμεσα οι τοπικές κοινωνίες με μηδενική συμμετοχή του κράτους. Αν αυτό το πείραμα επιτευχθεί, μετά γιατί να μην νοικιαστούν –ή και να πουληθούν ακόμη- η Μακρόνησος και η Γυάρος; Γιατί να μην έχει κάποιος το δικαίωμα όπου υπάρχουν κατσάβραχα να κάνει πλατφόρμες και να βάλει σεζλόνγκ; Αν παραμείνουμε δέσμιοι αγκυλώσεων και παράλογων απαγορεύσεων, η ελληνική κοινωνία θα οδηγηθεί με μαθηματική ακρίβεια στην απόλυτη φτώχεια και εξαθλίωση».
- Θα μπορούσαν όλα αυτά να επιτευχθούν βγάζοντας τους ξένους από το παιχνίδι;«Οχι, διότι οι ξένοι έχουν και τα λεφτά, αλλά και την αισθητική ώστε τα έργα τους να τιμούν το αποτέλεσμα. Αν δεν κάνεις τίποτα, τίποτε δεν θα γίνει. Κι αν τίποτε δεν γίνει, το τέλος μας θα είναι θέμα χρόνου».
- Αν η παραπάνω πρότασή σας υλοποιούνταν, πολλοί θα μιλούσαν για ξεπούλημα στους ξένους…
«Μα, η χώρα δεν φεύγει. Εχει καμιά σημασία το ποιος είναι ο ιδιοκτήτης της Μακρονήσου; Σημασία έχει η Μακρόνησος να δίνει πλούτο στον ελληνικό λαό και όχι να αποτελεί ένα νεκρό σημείο τον χάρτη. Αλλάζει η ζωή του ανθρώπου αν ο Ολυμπος ήταν στην ιδιοκτησία των Γερμανών και έτσι επένδυαν τα λεφτά τους στην Ελλάδα αντί στην Γερμανία;».
«Μα, η χώρα δεν φεύγει. Εχει καμιά σημασία το ποιος είναι ο ιδιοκτήτης της Μακρονήσου; Σημασία έχει η Μακρόνησος να δίνει πλούτο στον ελληνικό λαό και όχι να αποτελεί ένα νεκρό σημείο τον χάρτη. Αλλάζει η ζωή του ανθρώπου αν ο Ολυμπος ήταν στην ιδιοκτησία των Γερμανών και έτσι επένδυαν τα λεφτά τους στην Ελλάδα αντί στην Γερμανία;».
- Αν η Ακρόπολη περνούσε στην ιδιοκτησία των Γερμανών;«Επειδή μου φέρνετε ένα ακραίο παράδειγμα, θα σας πω ότι αν δίναμε την Ακρόπολη στη διαχείριση των Ιαπώνων, να είστε σίγουρη ότι θα λειτουργούσε 24 ώρες το 24ωρο, επτά μέρες την εβδομάδα και δεν θα κλεινόταν ο κόσμος απ’ έξω από τις τρεις. Η Ακρόπολη είναι ένα προϊόν που θα έπρεπε να δουλεύει ακόμη και την Πρωτοχρονιά».
- Μια τέτοια κίνηση δεν θα σας έθιγε ως Ελληνα;«Το αντίθετο. Θα με χαροποιούσε ιδιαίτερα, διότι θα έδινα μια ευκαιρία, στο αδύναμο κομμάτι του ελληνικού λαού να απολαύσει ευεργετήματα. Ο διάλογος που γίνεται αυτή τη στιγμή δεν γίνεται υπέρ των πλουσίων και των εχόντων, αλλά στο όνομα των αδυνάτων, αυτών που δεν έχουν πλέον φωνή. Ενας πλούσιος δεν έχει ανάγκη από τα έσοδα της Ακρόπολης, έχει τα δικά του. Ενας φτωχός, όμως, προσδοκά ότι μέσα από μια τέτοια αξιοποίηση θα έχει ψωμί».
- Είστε από τους ελάχιστους επιχειρηματίες που δεν έχουν προβεί σε μειώσεις μισθών…
«Είμαι δογματικά κατά των μειώσεων των μισθών, διότι πιστεύω ότι στις επιχειρήσεις προέχει η προσπάθεια αύξησης της παραγωγικότητας. Σε έναν εργαζόμενο μπορείς να προτείνεις ή να παίρνει 20% λιγότερο ή να αποδίδει 20% παραπάνω για τα λεφτά που παίρνει. Εγώ πιστεύω ότι πρέπει να του δώσεις τη δυνατότητα και τα μέσα να πράξει παραπάνω, ώστε να μειωθεί έμμεσα το κόστος του. Η μείωση μισθού είναι η έσχατη λύση και, αν ποτέ την επέλεγα, θα σηματοδοτούσε για μένα μια μεγάλη ήττα. Θα σήμαινε ότι το management της εταιρείας μου είναι κάκιστο. Οταν έχουμε ένα εκατομμύριο ανέργους και μια πρωτοφανή τάση σε μειώσεις μισθών και απολύσεων, δεν καταλαβαίνω για ποιον λόγο οι επιχειρήσεις να μη δουλεύουν επτά ημέρες την εβδομάδα κατανέμοντας το προσωπικό σε βάρδιες. Είναι στρέβλωση της λογικής το ότι αν δουλεύουμε όλες τις ημέρες του χρόνου οι άνθρωποι δουλεύουν περισσότερο. Απλώς δουλεύουν περισσότεροι άνθρωποι και σε ανθρώπινες συνθήκες 40 ωρών την εβδομάδα. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη κοινωνική αναλγησία από το να επιλέγεις να ξεχνάς αυτούς που δεν δουλεύουν – και η ελληνική κοινωνία έχει ξεχάσει αυτούς που δεν δουλεύουν…».
«Είμαι δογματικά κατά των μειώσεων των μισθών, διότι πιστεύω ότι στις επιχειρήσεις προέχει η προσπάθεια αύξησης της παραγωγικότητας. Σε έναν εργαζόμενο μπορείς να προτείνεις ή να παίρνει 20% λιγότερο ή να αποδίδει 20% παραπάνω για τα λεφτά που παίρνει. Εγώ πιστεύω ότι πρέπει να του δώσεις τη δυνατότητα και τα μέσα να πράξει παραπάνω, ώστε να μειωθεί έμμεσα το κόστος του. Η μείωση μισθού είναι η έσχατη λύση και, αν ποτέ την επέλεγα, θα σηματοδοτούσε για μένα μια μεγάλη ήττα. Θα σήμαινε ότι το management της εταιρείας μου είναι κάκιστο. Οταν έχουμε ένα εκατομμύριο ανέργους και μια πρωτοφανή τάση σε μειώσεις μισθών και απολύσεων, δεν καταλαβαίνω για ποιον λόγο οι επιχειρήσεις να μη δουλεύουν επτά ημέρες την εβδομάδα κατανέμοντας το προσωπικό σε βάρδιες. Είναι στρέβλωση της λογικής το ότι αν δουλεύουμε όλες τις ημέρες του χρόνου οι άνθρωποι δουλεύουν περισσότερο. Απλώς δουλεύουν περισσότεροι άνθρωποι και σε ανθρώπινες συνθήκες 40 ωρών την εβδομάδα. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη κοινωνική αναλγησία από το να επιλέγεις να ξεχνάς αυτούς που δεν δουλεύουν – και η ελληνική κοινωνία έχει ξεχάσει αυτούς που δεν δουλεύουν…».
- Εσείς έχετε κάποια επιχειρηματικά σχέδια γι’ αυτό το αδύναμο κοινωνικό κομμάτι;
«Εμείς ξεκινήσαμε με τη βεβαιότητα ότι, εφόσον περνούσαμε έναν βίαιο καθοδικά οικονομικά κύκλο, έπρεπε να δουλέψουμε περισσότερο για να βρεθούμε στο σημείο που ήμασταν. Οι υπεράνθρωπες προσπάθειες που κάνουμε δεν στοχεύουν αυτή τη στιγμή στην ανάπτυξη, αλλά στην σταθεροποίηση της εταιρείας. Αν είχα βρει ως δικαιολογία την κρίση, τα αποτελέσματα θα ήταν πολύ άσχημα. Εμείς πήραμε τα λεφτά της εταιρείας και τα επενδύσαμε. Δεν τρέξαμε να τα κρύψουμε. Αν ένας πλούσιος πρέπει να κάνει κάτι για τη χώρα του σε αυτές τις δύσκολες στιγμές, αυτό είναι να επιδείξει το θάρρος να ξοδέψει προκειμένου να συντηρήσει και τους γύρω του...».
«Εμείς ξεκινήσαμε με τη βεβαιότητα ότι, εφόσον περνούσαμε έναν βίαιο καθοδικά οικονομικά κύκλο, έπρεπε να δουλέψουμε περισσότερο για να βρεθούμε στο σημείο που ήμασταν. Οι υπεράνθρωπες προσπάθειες που κάνουμε δεν στοχεύουν αυτή τη στιγμή στην ανάπτυξη, αλλά στην σταθεροποίηση της εταιρείας. Αν είχα βρει ως δικαιολογία την κρίση, τα αποτελέσματα θα ήταν πολύ άσχημα. Εμείς πήραμε τα λεφτά της εταιρείας και τα επενδύσαμε. Δεν τρέξαμε να τα κρύψουμε. Αν ένας πλούσιος πρέπει να κάνει κάτι για τη χώρα του σε αυτές τις δύσκολες στιγμές, αυτό είναι να επιδείξει το θάρρος να ξοδέψει προκειμένου να συντηρήσει και τους γύρω του...».
- Εχετε κυνηγηθεί από ανταγωνιστές σας, κάποιοι μάλιστα από τους οποίους υποστηρίζουν ότι είτε ένας αδίστακτος επιχειρηματίας. Για ποιον λόγο;
«Οποιος κάνει σωστά τη δουλειά του είναι απολύτως φυσιολογικό να κατηγορηθεί με “ασαφείς” κατηγορίες και ό,τι πιάσει. Απλώς στη χώρα μας θεωρείται λίγο πιο φυσιολογικό από αλλού. Προσωπικά δεν πτοούμαι, διότι αντιλαμβάνομαι ότι έχω να αντιμετωπίσω “χάρτινους τίγρεις”. Αν με μια λέξη θέλουμε να εξειδικεύσουμε το τι “πρακτικά” θέλουμε να σημαίνει “εκσυγχρονισμός”, θα λέγαμε ότι σημαίνει επαγγελματισμός. Οπως άλλωστε είπε και ο νέος μας πρωθυπουργός κ. Λουκάς Παπαδήμος, οι μέρες του ακατάσχετου ερασιτεχνισμού έχουν παρέλθει ανεπιστρεπτί, για τον απλούστατο λόγο ότι το κόστος είναι δυσβάστακτο και πλέον δεν μπορεί να κρυφτεί πίσω από νέο δανεισμό».
«Οποιος κάνει σωστά τη δουλειά του είναι απολύτως φυσιολογικό να κατηγορηθεί με “ασαφείς” κατηγορίες και ό,τι πιάσει. Απλώς στη χώρα μας θεωρείται λίγο πιο φυσιολογικό από αλλού. Προσωπικά δεν πτοούμαι, διότι αντιλαμβάνομαι ότι έχω να αντιμετωπίσω “χάρτινους τίγρεις”. Αν με μια λέξη θέλουμε να εξειδικεύσουμε το τι “πρακτικά” θέλουμε να σημαίνει “εκσυγχρονισμός”, θα λέγαμε ότι σημαίνει επαγγελματισμός. Οπως άλλωστε είπε και ο νέος μας πρωθυπουργός κ. Λουκάς Παπαδήμος, οι μέρες του ακατάσχετου ερασιτεχνισμού έχουν παρέλθει ανεπιστρεπτί, για τον απλούστατο λόγο ότι το κόστος είναι δυσβάστακτο και πλέον δεν μπορεί να κρυφτεί πίσω από νέο δανεισμό».
-Τι συμβουλή θα δίνατε στους επιχειρηματίες;«Να κατανοήσουν ότι πρέπει να ξοδέψουν και να επενδύσουν στην Ελλάδα. Διότι οι πλούσιοι αυτού του τόπου έγιναν πλούσιοι χάρη σε αυτόν τον τόπο. Ενα σημαντικό μέρος του πλούτου τους οφείλουν λοιπόν να το ρίξουν σε αυτή τη χώρα. Αν τρομάξουν και φύγουν, η ανάκαμψή της θα είναι κάτι παραπάνω από αδύνατη…».
Απόστολος Βακάκης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου