Πριν προλάβουμε όμως να τους γνωρίσουμε κινδυνεύουμε να τους χάσουμε. Αυτό το θαυμαστό και άγνωστο κομμάτι του φυσικού πλούτου των θαλασσών μας, τα τελευταία χρόνια έχει μετατραπεί από θηρευτής σε άκρως ευάλωτο θήραμα. Σήμερα ολοκληρώνεται η Πανευρωπαϊκή Εβδομάδα Καρχαρία, που πραγματοποιήθηκε για να μας θυμίσει ακριβώς αυτό: τον κίνδυνο εξαφάνισης του 1/3 των καρχαριών στην Ευρώπη. Και, βεβαίως, να δημιουργήσει ένα πεδίο πιέσεων για τη διαμόρφωση αυστηρότερου νομοθετικού πλαισίου από την Ευρωπαϊκή Ενωση.
Οπως αναμενόταν, στην Ελλάδα σήμερα δεν εφαρμόζεται κανένα μέτρο προστασίας, «ούτε καν για τα συμπαθή στο κοινό δελφίνια, επίσης προστατευόμενο είδος. Πόσω μάλλον για τους καρχαρίες, η θανάτωση των οποίων συχνά διατυμπανίζεται ως επίτευγμα από τα ΜΜΕ», εξηγεί ο Γιάννης Κουτελίδας, υπεύθυνος επικοινωνίας του Ινστιτούτου Θαλάσσιας και Περιβαλλοντικής Ερευνας Αιγαίου «Αρχιπέλαγος» του φορέα, που πραγματοποίησε την καμπάνια στη χώρα μας, ως μέλος της οργάνωσης «Shark Alliance».
Σύμφωνα λοιπόν με τα στοιχεία του «Αρχιπελάγους», τα μεσογειακά αποθέματα των καρχαριών στο σύνολό τους εκτιμάται ότι βρίσκονται σε ολική εξαφάνιση. Η κυριότερη απειλή για την επιβίωση των καρχαριών στην Ελλάδα είναι οι ακούσιες συλλήψεις: «Οι περισσότερες δεν καταγράφονται, ενώ, στις λιγοστές περιπτώσεις που γίνεται κάτι τέτοιο, στα περισσότερα είδη αποδίδεται το ίδιο όνομα. Ετσι καθίσταται πολύ δύσκολη η προσπάθεια υπολογισμού της μείωσης των καρχαριών», προσθέτει.
Δύο ακόμη παράγοντες ευθύνονται για την πιθανή εξαφάνιση του είδους: Η πρακτική του shark finning, της αφαίρεσης δηλαδή του πτερυγίου του καρχαρία (η σούπα από πτερύγια συγκαταλέγεται στις gourmet απολαύσεις) και φυσικά η ρύπανση από την αυξανόμενη παράκτια ανάπτυξη.
Γιατί όμως οι καρχαρίες είναι τόσο σημαντικοί για τα θαλάσσια οικοσυστήματα; «Οι καρχαρίες, ως κορυφαίοι θηρευτές στην τροφική αλυσίδα, ρυθμίζουν την βιοποικιλότητα και την αφθονία των ειδών. Δεδομένου ότι διατηρούν “υπό έλεγχο” τους πληθυσμούς άλλων ψαριών, η μείωσή τους μπορεί να έχει απρόβλεπτες συνέπειες, συμπεριλαμβανομένης και της μείωσης των αποθεμάτων σημαντικών εμπορικών ειδών. Στη Μεσόγειο η εξαφάνιση του “καρχαρία ταύρου” (sandtiger shark) από τον βιότοπό του προκάλεσε μείωση του πληθυσμού του τόνου».
Κι αν ίσως ακόμη κάποιοι θεωρούν ολίγον περίεργη την ύπαρξη καρχαριών στα ελληνικά νερά, το «Αρχιπέλαγος» συνέταξε για την «Κ.Ε.» έναν κατάλογο με τους μύθους και τις πραγματικότητες για το συγκεκριμένο είδος, που αποδεικνύει ότι δεν πρόκειται για ένα είδος και τόσο εξωτικό…
Μύθοι και πραγματικότητεςΜύθος: Οι καρχαρίες είναι άγρια κτήνη και αποτελούν μεγάλη απειλή για τον άνθρωπο.
Πραγματικότητα: Ο άνθρωπος δεν αποτελεί μέρος της διατροφής τους. Πολλά είδη τρέφονται με ζωοπλαγκτόν ή με μικρά ψάρια. Επιθέσεις σε άνθρωπο πραγματοποιούνται μόνο ως μορφή άμυνας, η σε περιοχές όπου αναπτύσσονται τουριστικές δραστηριότητες προσέλκυσης καρχαριών.
Μύθος: Οι καρχαρίες δεν αντιμετωπίζουν κανένα πρόβλημα επιβίωσης.
Πραγματικότητα: Ο αργός ρυθμός ανάπτυξης και αναπαραγωγικής ωρίμανσης, η μεγάλης διάρκειας εγκυμοσύνη και ο μικρός αριθμός νεαρών ατόμων ανά αναπαραγωγική περίοδο τους κατατάσσουν μεταξύ των πιο τρωτών (βιολογικά) ζώων στον κόσμο.
Μύθος: Δεν υπάρχουν πολλοί καρχαρίες στα μεσογειακά νερά.
Πραγματικότητα: Δεν υπάρχουν τόσοι όσοι υπήρχαν. Στο σύνολό τους οι καρχαρίες έχουν μειωθεί. Υπάρχουν μάλιστα μερικά είδη τα οποία ήδη έχουν εκλείψει σε κάποιες περιοχές και κάποια άλλα στα οποία παρατηρείται ανησυχητική μείωση.
Μύθος: Η αλιεία καρχαριών είναι διαδεδομένη και συνιστά πρόβλημα μόνο στην Ασία.
Πραγματικότητα: Μερικές ευρωπαϊκές χώρες κατέχουν τα πρωτεία στην αλίευση καρχαριών! Ειδικά στη Γηραιά Ηπειρο παρατηρείται η πιο επίμονη ζήτηση για κρέας καρχαρίας. Ειδικά για το πτερύγιο, το οποίο αφαιρείται, και στη συνέχεια το ψάρι πετιέται στη θάλασσα, αλλά αδυνατεί να επιβιώσει.
Μύθος: Ακόμη και αν η αλίευση καρχαριών είναι πρόβλημα, ως άτομο δεν είμαι σε θέση να βοηθήσω.
Πραγματικότητα: Η διάδοση και η μεταφορά της δημόσιας ανησυχίας στις αρμόδιες αρχές, φορείς και τους νομοθέτες είναι το κλειδί για τη βελτίωση του πλαισίου προστασίας των καρχαριών στη Μεσόγειο και σε όλο τον κόσμο. Ισως είναι η τελευταία ελπίδα απέναντι στον ορατό κίνδυνο της εξαφάνισής τους.
Ντίνα Καράτζιου
"ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ"
18 Ιουλίου 2010
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου